Yalan kimi zaman gerçekle alay etme, kimi zaman ise kabul edilmeyeceği veya kendini kötü göstereceğinden korkan insanların başvurduğu bir savunma mekanizmasıdır. Çocukken yalan söylememiş bir ebeveyn olmadığı düşünülüyor. Hatta bazı yetişkinler bile bir savunma mekanizması olarak hala yalanı kullanırken kendi çocukları bu erdeme sahip değil diye üzülüyorlar!
Eğer bir olayın sonucunda ceza ya da onaylanmama varsa gerçeği söylemek her zaman kolay değildir. Yalan söyleme davranışını engellemeye çalışmaktan önce, çocuğumuzun buna başvurmaya neden ihtiyaç duyduğunu düşünmemiz gerekir. Çocuklukta hikayeler uydurmalar hayalle gerçeği birbirlerine karıştırdıkları için normal kabul edilir. Büyük yaş çocuklar ise ebeveynlerini, öğretmenlerini endişelendirmemek, onları incitmemek için yalan söylerler. Hatta yalan söyleyerek durumu daha iyi hale getireceklerine inanırlar.
- Yalan söylemelerine yol açacak tuzak sorulardan kaçınmalısınız. Örneğin; “ödevini yaptın mı?” yerine, “Ödevini yapmadığını fark ettim, devini yapmana dair bir planlama yapalım mı?” deyin.
- Yalan söylediğini düşünüyorsanız. “Bu bana gerçek gibi gelmiyor, birçoğumuz korktuğumuzda gerçeği söylemekte zorlanırız. Şimdi biraz dinlenelim, akşam yemeğinden sonra gerçekten konuşalım, senin için de uygun mu?” diyebiliriz.
- Eğer sizinle konuşmak istemiyorsa, buna saygı gösterin ki tekrar yalan söylemek zorunda hissetmesinler.
- “Bu doğru değil.” Demek yerine “bu konuda bana biraz daha bilgi verir misin, bir şeyler eksik gibi geliyor.” Diyebilirsiniz.
- Yalan söylediğiniz ve söylediğiniz yalanın size sorun yarattığı bir hikaye anlatın. Bunu bir öğüt olarak değil de bir deneyim olarak anlatmanız daha fazla yarar sağlayacaktır.
- Takdirinizi gösterin. “Bana doğruyu söylediğin için teşekkür ederim.”
Unutmayın, çocuğunuzun şuan gösterdiği davranışlar sonsuza kadar kim olduğunu belirlemez. Ona “yalancı” diyerek aşırı tepki vermemeliyiz. Yalancı değil, yalan söylemiş birisidir ve deneye yanıla, sizi model alarak, yardımınızla doğru olanı bulacaktır.