Bu hafta sizlere okul öncesi dönemdeki çocukların izinsiz başkalarının eşyalarını alma davranışlarıyla ilgili bir yazı paylaşmak istedim. Son zamanlarda bu durumla sık karşılaşmaya başladık ve bazı ebeveynlerin haliyle endişelendiklerini gördüğümüz için bu yazının sizler için faydalı olabileceğini düşündüm.
Çalmak deyince aklımıza ilk gelen şey bir bireyin kendine ait olmayan bir eşyayı izinsiz bir şekilde alması aklımıza gelir. Fakat burada önemli bir nokta vardır ki o da çalma davranışını yapan kişinin bu duruma karşı koyamaması ve bunu bir dürtüsellikle yapmasıdır. Çalma eylemini gerçekleştirdikten sonra da kişi bu durumdan büyük bir haz ve rahatlama duyar. Bu patolojik duruma ise “kleptomani” ismi verilir. Aynı durumu çocuklar açısından düşündüğümüzde ise durum biraz farklıdır çünkü çocuklar genellikle “çalma” davranışını haz almak veya rahatlamak için yapmaz. Bu yaşlarda mülkiyet kavramı tam olarak gelişmemiştir ve her zaman dediğim gibi bu yaşlarda çocuklar benmerkezcidirler. Bu sebeplerden dolayı başka birinin eşyalarını izinsiz aldıklarında bunun sonuçlarını düşünmezler ve bu davranışı yaparken kötü bir niyetleri yoktur. Bunu yapmalarının birçok nedeni olabilir.
Örneğin, çocuk kendine yeteri kadar sevgi verildiği düşünmüyorsa, ilgiyi kendi üzerine çekmek için bu davranışı sergileyebilir. Bir başka örnek ise, bir arkadaşına kızabilir ve ondan öç almak için onun eşyasını izinsiz alabilir veya en basitinden başkasında gördüğü bir eşyayı çok beğendiği için ve benmerkezcilikleriyle hiç düşünmeden başkasında beğendiği o eşyayı izinsiz alabilir. Bunlar bu davranışı sergilerken karşılaştığımız en yaygın nedenler. Bunlar dışında da bu davranışın altına yatan birçok sebep olabilir. Eğer çocuğunuzda bu davranışı gözlemlediyseniz öncelikli olarak ona sakın kızmayın. Onu bu davranışı yüzünden cezalandırmayın. Tabi bu demek değil ki yaptığı olumsuz davranışı da görmezden gelin. Kızmayın ve cezalandırmayın ama aynı zamanda yaptığı bu davranışın iyi bir şey olmadığını da ona ifade edin. Çocuklar okulumuzda öğrenen profillerini çok iyi kavramaya başladılar. Bu öğrenen profillerinden biri de empati. Empati üzerinden onlara eğer kendi eşyalarını başka birinin izinsiz aldıklarını düşündürürseniz ve böyle bir durumda onların nasıl hissedeceğini sorarak konuşursanız, bu onlar için etkili olacaktır. Ayrıca, onlara mülkiyet kavramını öğretmek de son derece önemlidir. “Benim”, “senin” kavramları çocuğa öğretilmelidir. Bu eğitim verilirken de çocuğun özel eşyaları olduğu unutulmamalı ve ona göre davranılmalıdır.Örneğin, daha önceki yazılarımdan birinde de bahsettiğim gibi onlar için oyuncakları çok değerli. Oyuncaklarını almak isterken izin isteyebilirsiniz.
Özetle, çocuklarınızda bu davranışı gördüğünüz zaman lütfen hemen endişelenmeyin. Bu davranışlar bu yaşlarda sık rastlanılan bir durumdur ve eğer patolojik bir durum yoksa elbette kısa bir zaman sonra geçecektir.
Anasınıfı PDR. Uzmanı Sinem KÜYÜK